Αναρτήσεις

Προβολή αναρτήσεων από 2016

Χριστουγεννιάτικη ευχή

" Κυρία , θα ήθελα να μου δώσετε στίχους σας να συνθέσω μουσική. " Ο Χ. μαθητής μου της τρίτης Γυμνασίου, ένα αφάνταστα προικισμένο παιδί, με ταλέντο στη μουσική και αυτό το διαφορετικό βλέμμα στα πράγματα που κάνει όλους τους παράταιρους του κόσμου τούτου να υποφέρουν. Μπήκαμε στο μπλογκ μου και του εκτύπωσα κάποια ποιήματα. Έρχεται το τρίτο διάλειμμα με μάτια να λάμπουν . Ο ενθουσιασμός της δημιουργίας. "Ελάτε να σας παίξω κυρία τη μουσική που έγραψα. " Μπαίνουμε στην αίθουσα του πιάνου , δυο συμμαθήτριές του κάθονται δίπλα του . " Κυρία, θα μου κάνετε τη χάρη να διαβάζετε το ποίημα όσο παίζω;" Μπορούσα να του το αρνηθώ; Το ποίημα άρχιζε κάπως έτσι.. " Ανάσαινα μες στο κατάμεστο αμφιθέατρο με τα μάτια ανάστροφα στις κόχες" κι εγώ διάβαζα και ο Χ. με τα μάτια κλειστά έπαιζε και τα κορίτσια δίπλα αμίλητα. .. ( Η ευχή μου για τις μέρες που έρχονται είναι να καταφέρουμε όλοι - έστω για λίγο - να ανοίξουμε την ψυχή μα

το βάρος των πέπλων

Η ειλικρίνεια είναι το μέγιστο στοίχημα στην ποίηση. Και το τίμημα δεν μπορεί παρά να είναι το ίδιο το αίμα του ποιητή. Σκέφτομαι τη Σύλβια Πλαθ και τη Βιρτζίνια Γουλφ, τον δικό μας Κώστα Καρυωτάκη. Στα γραπτά τους δε χωρούσε η ψευτιά, γιατί δε γράφαν για να τιτλοφορούνται ποιητές.Γράφαν γιατί οι λέξεις ήταν η μοίρα τους. Η Βιρτζίνια Γουλφ σε κάθε βιβλίο της κινδύνευε να βυθιστεί πιο βαθιά σ'αυτό που οι άλλοι λέγαν τρέλα κι εγώ ονομάζω φαράγγι της αλήθειας. Έσκαβε μέσα στο σκοτάδι κι άρδευε φως .Οι εικόνες της είναι ατόφια ποίηση.Είδε πίσω από το παραπέτασμα κι αυτό που είδε την τρόμαξε μα δεν πισωγύρισε, γιατί αναζητούσε την κάθαρση, με όποιο τίμημα. Αυτό ζητάει ο ποιητής. Να δει τι κρύβεται πίσω απ' το πέπλο. Ούτε βραβεία ούτε χειροκροτήματα, μονάχα να δει. "Να'ξερες πόσο βαραίναν τις μέρες μου τα πέπλα " μονολογεί η Σύλβια Πλαθ στο πιο σπαρακτικό ποίημα , το δώρο γενεθλίων. Τα πέπλα που είχε την κατάρα-ευλογία να νιώσει από παιδί. Τα πέπλα που λίγοι μπορούν

το τελευταίο ποίημα

Να κοιτάς πίσω σε όσα ποιήματα έγραψες και να μην τα θεωρείς αντάξια αυτού που θέλεις να πεις. Και να θέλεις μέχρι θανάτου να γράψεις. Μα να μην παίρνεις χαρτί και μολύβι. Λες και φοβάσαι πως και πάλι θα μιλήσεις για την κλειστή πόρτα. Λένε πως για να γράψεις ένα ποίημα που να είναι ποίημα καλό είναι να μάθεις να σκίζεις. Εγώ δε μιλώ γι' αυτό, μα για τη μαθητεία στην ηθελημένη σιωπή. Το στήθος να βράζει, το αίμα να συγκεντρώνεται στ' αυλάκια του νου σου εκεί στους κροτάφους και να το ξέρεις πως αν έπαιρνες χαρτί και μολύβι κάπως θα αλάφρωνες. Μα να μην το κάνεις. Γιατί θέλεις αυτήν τη συσσωρευμένη ένταση να τη μαζέψεις μέσα στις δυο πλευρές του κεφαλιού σου για μέρες. Κι όταν ο πόνος γίνει αβάσταχτος, ίσως τότε να σε βρει ο πρώτος στίχος. Ίσως. Γιατί δεν ξέρεις ποτέ αν το ποίημα που μόλις έγραψες θα είναι το τελευταίο.

σημείο μηδέν

"Φοβάμαι ότι ο Τσίπρας έπαιξε το ρόλο του δούρειου ίππου, όχι μόνο για την άλωση της Αριστεράς αλλά και της υπόστασης της πολιτικής όπως την ξέραμε. Με τρομάζει αυτή η ολοκληρωτική αποκαθήλωση. Ποιος ξέρει τι τέρατα θα γεννήσει." Αυτά έγραφα έναν χρόνο πριν. Τα τέρατα είναι εδώ δίπλα μας. Τα βλέπουμε στην οθόνη να μας φτύνουν. Αδύναμα ανθρωπάκια στο τιμόνι της Ευρώπης με μόνο οδηγό το χρήμα, αδίστακτοι ηγέτες στην Ανατολή που δεν έχουν κανέναν ενδοιασμό να τσαλαπατήσουν κάθε  έννοια δημοκρατίας στο όνομα της θέλησης του λαού τους. " Ο λαός μου δε συμφωνεί να τους ταΐζω στη φυλακή. " Τα λόγια του Ερντογάν. Και σκέφτομαι αυτόν το λαό, που έτρεξε στους δρόμους τυφλός να υπερασπιστεί ένα ανάπηρο καθεστώς κι έναν ηγέτη που τρέμει και μόνο στην ιδέα της δημοκρατίας. Κι εμείς στη μέση. Οι Έλληνες. Μοιρασμένοι ανάμεσα σε μια Δύση νεκροζώντανη και μια Ανατολή που στάζει αίμα.

σχολικός εκφοβισμός

Το θέμα του σχολικού εκφοβισμού είναι πολύ σύνθετο, για να αντιμετωπίζεται μέσα από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή τα τηλεπαράθυρα της μεσημεριανής ζώνης. Είναι ό,τι πιο σύνθετο έχει απασχολήσει την ελληνική κοινωνία. Φοβάμαι πως τώρα αρχίζουν να φαίνονται οι επιπτώσεις της ύπνωσης που υπόγεια δρούσε μέσα από τις κάθε λογής οθόνες. Μέσα από τη λογική : " Δε χρειάζεται να ματώσεις για να αποκτήσεις άποψη. Στη σερβίρουν έτοιμη οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης." Αρχικά αυτοί ήταν τα τηλεοπτικά πρόσωπα που με ύφος δέκα καρδιναλίων διεκδικούσαν το αλάθητο του Πάπα . Θυμάμαι πριν από μια δεκαετία , όσες φορές επιχειρούσα να μιλήσω για την σαπίλα των καναλιών στην τάξη , αντιμετώπιζα βλέμματα που με κοιτούσαν σαν καμιά παράξενη που κάνει την τρίχα τριχιά. " Μα αυτοί τη δουλειά τους κάνουν κυρία ." .. η μόνιμη επωδός κάθε φορά που τους έλεγα πόσο επικίνδυνες θεωρούσα τις εκπομπές τύπου Τατιάνας ή Ευαγγελάτου. Πώς να δώσεις να καταλάβουν πως υπάρχουν δουλ

για τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών

“ Ὁ γὰρ θάνατος τῆς μὲν ἀπολαύσεως ἀπάγει, πρὸς δὲ τάς εὐθύνας ἄγει. Ἵν’ οὖν μὴ τοῦτο γένηται, πολλῇ χρησώμεθα τῇ ἐλεημοσύνῃ. Αὔτη γάρ ἐστιν ἡ βασίλισσα τῶν ἀρετῶν.” Ιωάννης Χρυσόστομος Το απόσπασμα αυτό από το έργο του Ιωάννη Χρυσόστομου “ Εις το ρητόν του Προφήτου Δαυίδ” βρίσκεται στο βιβλίο των αρχαίων ελληνικών της β' Γυμνασίου . Είναι το κείμενο της πέμπτης ενότητας με τίτλο “Η ελεημοσύνη βασίλισσα των αρετών”. Οι συγγραφείς του βιβλίου έχουν αφαιρέσει μια φράση μετά από το “ πρὸς δὲ τάς εὐθύνας ἄγει”. Η φράση είναι “ και τάς αθανάτους κολάσεις.” Όσες φορές δίδαξα αρχαία ελληνικά β' Γυμνασίου, η αγωνία μου ήταν να καταλάβουν οι μαθητές μου πόσο η διδασκαλία του Χρυσοστόμου στέκει στον αντίποδα της σκέψης των αρχαίων Ελλήνων. Τι λέει ο Χρυσόστομος εδώ; Πως η ζωή συνδέεται με την απόλαυση, ενώ ο θάνατος με τη στέρηση των απολαύσεων , την ευθύνη και κυρίως την αιώνια τιμωρία . Και το γιατρικό που προτείνει είναι η ελεημοσύνη. Γι' αυτό την

...

Δεν υπάρχει ούτε πρόκειται να υπάρξει εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Πώς να υπάρξει , όταν η πρόθεση είναι εξαρχής τόσο ποταπή ; Όταν η απάντηση έχει πάψει από καιρό να είναι ο άνθρωπος .. Και φτάνεις στο σημείο να θέλεις να μιλήσεις και να μη βρίσκεις πια λέξεις που να μην τις έχουν λερώσει.. Και πασχίζεις να κρατήσεις το χαμόγελο μάσα σου για εκείνα τα μάτια, τα μάτια του γιου σου, τα μάτια του μαθητή σου που στέκει αντίκρυ σου και σου τείνει το χέρι.. " Κυρία, θα μου λείψουν  τα αρχαία μας.. " ... ( Πόσο πιο όμορφα θα ήταν τα σχολεία μας , αν αγαπούσαμε .. )

...

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της παιδείας στην Ελλάδα είναι η εμμονή στην αποσπασματική γνώση . Ολόκληρη η φιλοσοφία του εκπαιδευτικού μας συστήματος εκεί στοχεύει : να σκοτώσει την ιερή περιέργεια που οι αρχαίοι Έλληνες ήξεραν καλά πως ξεκινάει όταν καταλάβεις το εξής απλό : δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα για τα ανθρώπινα. Αυτήν την αβεβαιότητα πήραν οι αρχαίοι Έλληνες και την έκαναν ποίηση και φιλοσοφία και θέατρο. Αυτή η αβεβαιότητα , η απορία , η επίγνωση του μάταιου , πώς ακριβώς διδάσκεται στα σχολεία μας;

παράπλευρες απώλειες

 Ένα μικρό αγόρι αρπάζει το κεφάλι του συμμαθητή του και το χτυπάει στην έδρα. Η έδρα λεκιάζεται από αίμα. Τα παιδιά τρομάζουν και ειδοποιούν τον διευθυντή. Ο διευθυντής ακούει τα δυο παιδιά, τον θύτη ,το θύμα μα και τους μάρτυρες. Και αποφασίζει πως το πιο ανώδυνο θα ήταν να λήξει εκεί το συμβάν. « Δώστε τα χέρια παιδιά. Οι φίλοι δε μαλώνουν». Προτρέπει τους μαθητές του. Ένα μικρό αγόρι δέχεται τις ύβρεις των συμμαθητών του, τις κοροϊδίες τους ,τη βία στις κινήσεις , στα βλέμματα, στα λόγια. Στοχοποιείται σε τέτοιο σημείο ,ώστε καταλήγει απόλυτα μόνο. Από την πρώτη έως την Πέμπτη τάξη ζει μια κόλαση. Στην Πέμπτη τάξη οι συμμαθητές του ανοίγουν γι’ αυτόν σελίδα στο φέισμπουκ. Όχι για να τον προσκαλέσουν ως φίλο, μα για να τον κοροϊδέψουν, να τον εξοντώσουν ψυχολογικά. Και είναι εννιάχρονα παιδιά. Είναι δύο μόνο από τις ιστορίες που μου εκμυστηρεύτηκαν σήμερα μαθητές μου. Ιστορίες στις οποίες δεν ήταν οι ίδιοι πρωταγωνιστές μα παριστάμενοι, που βίωσαν την αδικία και αντέδρασαν.

διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών

Για μια ακόμη φορά τίθεται ένα πραγματικά σοβαρό θέμα , αυτό της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο Γυμνάσιο και οι αντιδράσεις είναι από σπασμωδικές έως υστερικές. Κείμενα διαμαρτυρίας από την Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, ψηφίσματα και άλλα ψηφίσματα .. Για μια ακόμη φορά επιβεβαιώνεται η αρχική μου υποψία πως έχουμε χάσει το μέτρο. Δεν ξέρουμε να συνομιλούμε, μονάχα να ουρλιάζουμε. Τα αγαπώ τα αρχαία ελληνικά . Αυτή η αγάπη με έκανε φιλόλογο. Αγαπώ την ουσία τους όμως.  Και η ουσία τους είναι η δομή αυτής της γλώσσας σίγουρα, μα και το τι λένε αυτά τα κείμενα. Το πνεύμα των αρχαίων Ελλήνων. Έχετε ξεφυλλίσει τα βιβλία των αρχαίων ελληνικών του Γυμνασίου; Έχετε μπει στον κόπο να διδάξετε αυτά τα κείμενα ; Έχετε πασχίσει να ξυπνήσετε το ενδιαφέρον των μαθητών σας γι' αυτά; Τα βιβλία του Γυμνασίου είναι επιεικώς άθλια. Η ύλη της γραμματικής και του συντακτικού δυσβάσταχτη για το μυαλό και την καρδιά παιδιών δώδεκα και δεκατριών χρόνων, η αποσπασματικότητα των κειμένων το

Ιστορίες από το αρχιπέλαγος Φουάν , Βασίλης Χουλιαράς

Εικόνα
ΌΛΟΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ Όλοι γνωρίζουμε ότι Θεός δεν υπάρχει. Όμως αυτός δεν ξέρει πως έχουμε μάθει την αλήθεια και συνεχίζει να σουλατσάρει έξω από τα σπίτια μας. Θα μπορούσα να βγω απόψε, να του το σφυρίξω και να τον εξαφανίσω. Μα τα βήματά του εκεί έξω είναι κάποια βράδια που μου κρατάνε συντροφιά. ΠΕΡΙ ΠΤΗΤΙΚΗΣ ( απόσπασμα ) Πώς να ξεχάσω το βράδυ εκείνο με πόση μανία σε μια συζήτησή μας υποστήριζε ότι όλα είναι θέμα πίστης. Ισχυριζόταν πως όταν βρεθεί ο πρώτος ο οποίος θα καταφέρει να υπερνικήσει το φόβο και τις προλήψεις χιλιετιών και με σίγουρες κινήσεις ανοίξει τα χέρια του σαν φτερά και πετάξει πάνω από την πόλη μας, δεν θα αργήσει και η στιγμή που οι ουρανοί θα γεμίσουν με ιπτάμενους ανθρώπους. Τότε είχαμε γελάσει μαζί του και τον τσιγκλάγαμε να μας πει και άλλα τέτοια. Δεν είχαμε υποψιαστεί ότι μπορεί εκείνος να μην έμενε μόνο στα λόγια. Έτσι ένα βράδυ τον βρήκαμε πεσμένο στον ακάλυπτο. Πριν

Ιωάννα Καρυστιάνη

Τη γνώρισα προχθές. Η πρώτη της κουβέντα, όταν της έδωσα το χέρι. " Έχεις κινηματογραφικό πρόσωπο. " Και με κάρφωσε με τα τεράστια ,υγρά ,υπέροχα μάτια της. Μετά ανέβηκε στην εξέδρα του Πολύκεντρου να μιλήσει. Ο λόγος της χειμαρρώδης, εκρηκτικός, απροσποίητος, μα παράλληλα έβγαζε μια θαλπωρή και μια αυθεντική συγκίνηση. Το τρέμουλο στη φωνή της, όταν μιλούσε για τον τόπο της, τον τόπο μας , την Κρήτη. Στις ερωτήσεις που ακολούθησαν, η ανταπόκρισή της άμεση , κοφτή. Λες και ήθελε να ξεκαθαρίσει εξαρχής πως δεν υπάρχει χώρος για ψευτιά στη ζωή της , για προσποίηση, για κάλπικα λόγια. Μα μετά, κοίταζε πάλι πέρα, αγέρωχα και αφηνόταν στα λόγια της, στο μέσα της, αυτό που μοιραζόταν γενναιόδωρα μαζί μας. Έχω την εικόνα της ακόμη μέσα μου τώρα που διαβάζω το Φαράγγι, το τελευταίο της βιβλίο. Και σκέφτομαι πως αυτή η αμεσότητα, η αδήριτη ειλικρίνεια, η καθαρότητά της βγαίνει και στα βιβλία της. Κι αν είναι κάτι που αναζητώ τώρα πια στα βιβλία είναι τουλάχιστον αυτό. Η

Γιώργος Χριστοδουλίδης, Πληγείσες περιοχές

Εικόνα
Αιωνόβιοι Εκεί στην Ινδία υπάρχουν άνθρωποι 180 χρόνων. Πίνουν νερό και τρώνε ήλιο. Μου το είπε ένας σοβαρός τύπος το έψαξα στις παράξενες ειδήσεις και πρέπει να με πιστέψετε. Είναι 180 χρόνων περίπου ερημίτες στις μυστικές τους κρύπτες πάνω στις κορφές των βουνών στα κλαδιά των πλατάνων και διαβάζουν το σύμπαν. Οι ζωές τους είναι τόσο μακρές όσο το άθροισμα των χρόνων των παιδιών που πνίγηκαν τελευταία ή πέθαναν σε κάποια διαδρομή. Αλλά και πάλι δεν φτάνουν. Περισσεύουν μερικά χρόνια. Ζωές μακράς και μικρής διάρκειας. Έζησαν πολύ αυτοί οι γέροι είναι όμως ανέκφραστοι –λες και η χαρά δεν είναι σοφία ή η λύπη είναι σοφία αν δεν λυπάσαι για κάποιον– δεν απολαμβάνουν τίποτα γύρω τους ο κόσμος τους είναι ένα αυστηρό ιερατείο στο οποίο μπήκαν και κλείδωσαν την πόρτα από μέσα. Και τι δεν θα έδιναν αυτά τα παιδιά για λίγα χρόνια ακόμα – τόσα χρόνια περισσεύουν στην εξίσωση. Κι εγώ θα αντάλλασσα όλη την ποίησή μου για ένα τέτοιο θαύμα. Όμως οι γέροι τούτοι δεν νομίζω ν
Εικόνα

η χαρακιά που μας κρατάει ανθρώπους

Ένα καλό βιβλίο είναι πάντα γραμμένο από έναν άνθρωπο που νιώθει πόσο αργά είναι για την ψυχή του να σωθεί. Και αυτή η επίγνωση τον συνθλίβει, γιατί μέσα του αποζητά πάντα αυτόν τον παράδεισο της παιδικής του ηλικίας ,όταν η ψυχή του ήταν ακόμη αλώβητη. Έχουμε ανάγκη όλοι μας τη συντριβή, τον θρήνο του αληθινού συγγραφέα ή ποιητή . Κι αυτό προσφέρει ένα καλό βιβλίο λογοτεχνίας. Όταν διαβάζουμε ένα αυθεντικό λογοτεχνικό κείμενο είναι σαν να ξυπνάμε απότομα στη μέση μιας παγωμέ νης θάλασσας με μια χαρακιά στο νου. Κι αυτή η χαρακιά μας κρατάει ανθρώπους. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που επιστρέφω ολοένα στην Ιλιάδα.Αποζητώ τις ερωτήσεις των μαθητών μου. " Κυρία, γιατί ο Όμηρος βάζει τον Πάτροκλο να πεθαίνει, αφού είναι ο αγαπημένος του ήρωας;" " Μα γιατί η ψυχή των αρχαίων Ελλήνων γνώριζε αυτό που ο δυτικός άνθρωπος κάνει πως δε βλέπει. Την αβεβαιότητα, το ασταθές των ανθρώπινων πραγμάτων." Για τον Όμηρο, δεν υπάρχει πιο πλανημένος άνθρωπος από τον θνητό πο

ο συγγραφέας Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης γράφει για τα γυάλινα μάτια των ψαριών

Εικόνα
Τα γυάλινα μάτια... Εξ ανάγκης και επιλογής ολιγόστιχο το σχόλιό μου για "Τα γυάλινα μάτια των ψαριών", αφού ούτε έχω ούτε ξέρω ούτε χρειάζεται να πω κάτι παραπάνω από αυτό: ότι εδώ πηγάζει κρυστάλλινος ο λόγος ο ποιητικός. Και αυτό ως προς την αναγνωστική πράξη πάει να πει παγωμένα ντουζ του μυαλού στους πρόωρους καύσωνες, που έχουν αρχίσει να μας σφίγγουν.  Ξεχωρίζω τον "Μοναχικό σκαντζόχοιρο" με τα αγκάθια του να φυτρώνουν προς τα μέσα, το "Άτιτλο", που εξαπολύει ριπές τον φλύαρο στόμφο του, το "Θεέ", που κανακεύει με ψέμα τα μωρά-παιδιά του, το "Όνειρο Θερσίτη", που κραυγάζει σιωπηρά αντιπολεμικούς θούριους, το "Πενθέας" με τα μέλη του τεμαχισμένου πτώματος να πιάνουν κουβέντα μεταξύ τους και τη "Συνήχηση" με το βουβό κλάμα του πατέρα να ψιχαλίζει ομίχλη κάταχνη.  Τα γυάλινα μάτια των ψαριών  προχωράνε   ό,τι ξεκίνησε η Ειρήνη Παραδεισανού με τη Ρητορική Ένδεια . Όπου ο ποιητικός λόγος ενδύεται τ