το λαχείο στη Βαβυλώνα
Τις τελευταίες μέρες διαβάζω και ξαναδιαβάζω «Το λαχείο στη Βαβυλώνα» από τις Μυθοπλασίες του Μπόρχες.
Η Βαβυλώνα , η παντοδυναμία της Εταιρείας, οι κάτοικοι έγκλειστοι σε μια πραγματικότητα που κατευθύνεται από το Λαχείο.
Και το λαχείο δεν είναι τίποτα άλλο παρά «μια παρεμβολή της τύχης στην τάξη του κόσμου.»
Ο ίδιος ο Μπόρχες δηλώνει πως «Το λαχείο στη Βαβυλώνα» δεν είναι εντελώς απαλλαγμένο συμβολισμού.
Δεν ξέρω γιατί αναζητώ παρηγοριά από την αγριότητα που με περιβάλλει σ’ αυτό ειδικά το κείμενο.
Γιατί επιτρέπω στον αφηγητή αυτής της ιστορίας να με πάρει μαζί του, όταν ευθύς εξαρχής διακηρύσσει: « Έχω γνωρίσει αυτό που αγνοούν οι Έλληνες: την αβεβαιότητα.»
Τι παρηγοριά μπορεί να βρίσκω σε μια ιστορία που αποδέχεται τη βία, την αδικία, τον απόλυτο παραλογισμό ως ένα απλό παιγνίδι της Τύχης.
Ένα απλό παιγνίδι της τύχης..
Και ο λαός της Βαβυλώνας μετά από ταραχές και αιματοχυσίες « επέβαλε το θέλημά του, παρά την αντίσταση των πλουσίων και πέτυχε όλους τους φιλόδοξους στόχους του».
« Το λαχείο έγινε μυστικό, δωρεάν και για όλους. Η μαύρη αγορά των λαχνών πατάχθηκε απ’ τη ρίζα. Κάθε ελεύθερος άνθρωπος που είχε μυηθεί στα μυστήρια του Βελ, συμμετείχε αυτομάτως στις ιερές κληρώσεις που γίνονταν στους λαβυρίνθους του Θεού κάθε εξήντα νύχτες και καθόριζαν την τύχη του ως την επόμενη φορά».
Σκέφτομαι τη φράση του Μπόρχες « κάθε ελεύθερος άνθρωπος».
Ελεύθερος να συμμετάσχει στην κλήρωση που θα καθόριζε την τύχη του ως την επόμενη φορά.
Ελεύθερος να συμμετάσχει σε μια κλήρωση.
Και γι΄ αυτήν την ελευθερία έδωσε μάχες αιματηρές .
« Η Εταιρεία , με μια θεία μετριοφροσύνη, αποφεύγει κάθε δημοσιότητα. Όπως είναι φυσικό, οι πράκτορές της είναι μυστικοί ΄ οι διαταγές που εκδίδονται η μία πίσω απ’ την άλλη – σχεδόν ασταμάτητα – δεν έχουν καμία διαφορά απ’ αυτές που μοιράζουν απλόχερα οι απατεώνες. Στο κάτω κάτω ποιος μπορεί να καυχηθεί πως είναι μόνο απατεώνας; Ο μεθύστακας που αυτοσχεδιάζει μια παράλογη εντολή, ο ονειρευτής που πετάγεται στον ύπνο του και στραγγαλίζει με τα χέρια του τη γυναίκα που κοιμάται πλάι του, μήπως εκτελούν μια μυστική απόφαση της Εταιρείας;
Αυτή η σιωπηλή λειτουργία , που μοιάζει μ’ εκείνην του Θεού, μπορεί να προκαλέσει κάθε είδους υποθέσεις. Μία απ΄ αυτές κάνει τον αποτρόπαιο υπαινιγμό πως η Εταιρεία έχει πάψει να υπάρχει εδώ και αιώνες , πως η ιερή αταξία της ζωής μας είναι πέρα για πέρα κληρονομική, παραδοσιακή’ μια άλλη , αντίθετα, θέλει την Εταιρεία αιώνια και κηρύσσει πως θα ζει μέχρι την τελευταία νύχτα, μέχρις ότου ο τελευταίος θεός σβήσει τον κόσμο. Μια άλλη δηλώνει πως η Εταιρεία είναι παντοδύναμη, αλλά ασκεί την εξουσία της μόνο πάνω σε μικροσκοπικά πράγματα: στο κελάηδισμα ενός πουλιού, στις αποχρώσεις της σκουριάς και της σκόνης, στα όνειρα που βλέπουμε την αυγή μισόξυπνοι. Μια άλλη, διά στόματος προσωπιδοφόρων αιρεσιαρχών, πως η Εταιρεία δεν υπήρξε κι ούτε θα υπάρξει ποτέ. Μια άλλη, εξίσου απαίσια, πως είναι αδιάφορο αν δέχεσαι ή αρνείσαι την ύπαρξη αυτού του ζοφερού σωματείου, γιατί η Βαβυλώνα δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά ένα άπειρο παιχνίδι της τύχης.»
Η Βαβυλώνα , η παντοδυναμία της Εταιρείας, οι κάτοικοι έγκλειστοι σε μια πραγματικότητα που κατευθύνεται από το Λαχείο.
Και το λαχείο δεν είναι τίποτα άλλο παρά «μια παρεμβολή της τύχης στην τάξη του κόσμου.»
Ο ίδιος ο Μπόρχες δηλώνει πως «Το λαχείο στη Βαβυλώνα» δεν είναι εντελώς απαλλαγμένο συμβολισμού.
Δεν ξέρω γιατί αναζητώ παρηγοριά από την αγριότητα που με περιβάλλει σ’ αυτό ειδικά το κείμενο.
Γιατί επιτρέπω στον αφηγητή αυτής της ιστορίας να με πάρει μαζί του, όταν ευθύς εξαρχής διακηρύσσει: « Έχω γνωρίσει αυτό που αγνοούν οι Έλληνες: την αβεβαιότητα.»
Τι παρηγοριά μπορεί να βρίσκω σε μια ιστορία που αποδέχεται τη βία, την αδικία, τον απόλυτο παραλογισμό ως ένα απλό παιγνίδι της Τύχης.
Ένα απλό παιγνίδι της τύχης..
Και ο λαός της Βαβυλώνας μετά από ταραχές και αιματοχυσίες « επέβαλε το θέλημά του, παρά την αντίσταση των πλουσίων και πέτυχε όλους τους φιλόδοξους στόχους του».
« Το λαχείο έγινε μυστικό, δωρεάν και για όλους. Η μαύρη αγορά των λαχνών πατάχθηκε απ’ τη ρίζα. Κάθε ελεύθερος άνθρωπος που είχε μυηθεί στα μυστήρια του Βελ, συμμετείχε αυτομάτως στις ιερές κληρώσεις που γίνονταν στους λαβυρίνθους του Θεού κάθε εξήντα νύχτες και καθόριζαν την τύχη του ως την επόμενη φορά».
Σκέφτομαι τη φράση του Μπόρχες « κάθε ελεύθερος άνθρωπος».
Ελεύθερος να συμμετάσχει στην κλήρωση που θα καθόριζε την τύχη του ως την επόμενη φορά.
Ελεύθερος να συμμετάσχει σε μια κλήρωση.
Και γι΄ αυτήν την ελευθερία έδωσε μάχες αιματηρές .
« Η Εταιρεία , με μια θεία μετριοφροσύνη, αποφεύγει κάθε δημοσιότητα. Όπως είναι φυσικό, οι πράκτορές της είναι μυστικοί ΄ οι διαταγές που εκδίδονται η μία πίσω απ’ την άλλη – σχεδόν ασταμάτητα – δεν έχουν καμία διαφορά απ’ αυτές που μοιράζουν απλόχερα οι απατεώνες. Στο κάτω κάτω ποιος μπορεί να καυχηθεί πως είναι μόνο απατεώνας; Ο μεθύστακας που αυτοσχεδιάζει μια παράλογη εντολή, ο ονειρευτής που πετάγεται στον ύπνο του και στραγγαλίζει με τα χέρια του τη γυναίκα που κοιμάται πλάι του, μήπως εκτελούν μια μυστική απόφαση της Εταιρείας;
Αυτή η σιωπηλή λειτουργία , που μοιάζει μ’ εκείνην του Θεού, μπορεί να προκαλέσει κάθε είδους υποθέσεις. Μία απ΄ αυτές κάνει τον αποτρόπαιο υπαινιγμό πως η Εταιρεία έχει πάψει να υπάρχει εδώ και αιώνες , πως η ιερή αταξία της ζωής μας είναι πέρα για πέρα κληρονομική, παραδοσιακή’ μια άλλη , αντίθετα, θέλει την Εταιρεία αιώνια και κηρύσσει πως θα ζει μέχρι την τελευταία νύχτα, μέχρις ότου ο τελευταίος θεός σβήσει τον κόσμο. Μια άλλη δηλώνει πως η Εταιρεία είναι παντοδύναμη, αλλά ασκεί την εξουσία της μόνο πάνω σε μικροσκοπικά πράγματα: στο κελάηδισμα ενός πουλιού, στις αποχρώσεις της σκουριάς και της σκόνης, στα όνειρα που βλέπουμε την αυγή μισόξυπνοι. Μια άλλη, διά στόματος προσωπιδοφόρων αιρεσιαρχών, πως η Εταιρεία δεν υπήρξε κι ούτε θα υπάρξει ποτέ. Μια άλλη, εξίσου απαίσια, πως είναι αδιάφορο αν δέχεσαι ή αρνείσαι την ύπαρξη αυτού του ζοφερού σωματείου, γιατί η Βαβυλώνα δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά ένα άπειρο παιχνίδι της τύχης.»
Σχόλια